Τα expected goals (γνωστά και ως xG) είναι ένας στατιστικός δείκτης αξιολόγησης της πιθανότητας ενός σουτ να καταλήξει σε γκολ. Η αξιολόγηση των expected goals βασίζεται σε πολυδιάστατα στατιστικά στοιχεία και ιστορικά δεδομένα (big data). Κάποιοι λένε πως οδηγεί και σε value bet.
Σουτ τηλεφώνημα
Το xG μετρά την πιθανότητα επιτυχίας ενός σουτ βάσει διάφορων παραγόντων, όπως η θέση του παίκτη, η απόσταση από την εστία, η γωνία σουτ, η θέση των αμυντικών και του τερματοφύλακα και άλλες παράμετροι.
Με βάση τα στατιστικά δεδομένα, για κάθε ευκαιρία, αξιολογείται η πιθανότητα της να μετατραπεί σε γκολ – σε εύρος από 0 έως 1 – όπου 0 σημαίνει απίθανο γκολ και 1 συνεπάγεται βέβαιο γκολ.
Με άλλα λόγια, τα xG μας εκτιμούν την πιθανότητα να επιτευχθεί γκολ, με βάση την ποιότητα της ευκαιρίας που δημιουργείται. Για παράδειγμα, ένα σουτ από πλεονεκτική θέση μέσα στην περιοχή, έχει σαφώς μεγαλύτερο xG από ένα σουτ από μεγάλη απόσταση ή από γωνία.
Expected Goals στο Ποδόσφαιρο
Τα xG χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως στον κόσμο του ποδοσφαίρου, για την ανάλυση των αγώνων και των ομάδων. Από τα προπονητικά τιμ μέχρι τις αθλητικές εκπομπές. Αναλυτές και προπονητές “διυλίζουν” τα xG για να “μετρήσουν” την απόδοση των παικτών να αξιολογήσουν σχήματα και τακτικές.
Υπό αυτό το πρίσμα, τα expected goals αποτελούν ένα βασικό εργαλείο δουλειάς σε κάθε σοβαρό κλαμπ. Εργαλείο βελτίωσης, τόσο ατομικά των παικτών, όσο κυρίως βελτίωσης της λειτουργίας του συνόλου. Με απώτερο φυσικά στόχο, την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ομάδας τους.
Συνολικά, τα expected goals μας δίνουν μια “αντικειμενική” εικόνα για τις αρετές και τις αδυναμίες μίας ομάδας και βοηθούν στην ανάλυση και την κατανόηση του παιχνιδιού.
Expected Goals και Στοίχημα
Από τη στιγμή που τα expected goals αποτελούν το μέσο για να περιγράψουμε πόσο πιθανό είναι να σκοράρει μια ομάδα βάσει των ευκαιριών που δημιουργεί κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, τα expected goals έχουν εφαρμογή και στο στοίχημα.
Θεωρητικά μας δίνουν μια “αντικειμενική” εικόνα της επίθεσης μιας ομάδας και των ευκαιριών που δημιουργεί. Έτσι, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αξιολογήσουμε την απόδοση οποιασδήποτε ομάδας στο τελικό τρίτο του τερέν.
Παράλληλα όμως, μας δίνουν και ένα μέτρο του κατά πόσο ένα σκορ ήταν δίκαιο. Αν για παράδειγμα μια ομάδα κέρδισε μεν 3-0, αλλά τα xG του ματς ήταν 2.32 – 2.45 καταλαβαίνουμε αυτόματα ότι το αποτέλεσμα δεν ανταποκρίνεται στην εικόνα του ματς.
Οι εταιρίες στοιχημάτων, μέχρι πρότινος χρησιμοποιούσαν σαν “πρώτη ύλη” για την αξιολόγηση πιθανοτήτων τους μέσους όρους τερμάτων που σημειώνει και δέχεται μια ομάδα σε αντιπαραβολή με τους αντίστοιχους μέσους όρους του εκάστοτε αντιπάλου της.
Σήμερα όμως, έχουν αντικαταστήσει τους μέσους όρους τερμάτων με τους αντίστοιχους μέσους όρους expected goals. Με αυτό τον τρόπο, πιστεύουν πως καταλήγουν σε αποδόσεις (odds) μεγαλύτερης ακρίβειας. Κάτι που σε γενικές γραμμές ισχύει. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν εξαιρέσεις.
Expected goals και προγνωστικά στοιχήματος
Υποτίθεται ότι οι μοντέρνοι και ψαγμένοι παίκτες, μπορούν να κάνουν ότι και οι μπουκ. Αρκεί να αποκτήσεις πρόσβαση σε ένα πακέτο expected goals και να χριστείς αναλυτής ποδοσφαίρου και αποδόσεων στοιχήματος. Η συνταγή εξάλλου είναι απλή.
Για κάθε αγώνα, έχουμε την πολυτέλεια να συγκρίνουμε την αποτελεσματικότητα των ομάδων, και να προβλέψουμε την πιθανή έκβαση μελλοντικών αγώνων. Υπάρχουν εξάλλου ειδικές βαθμολογίες βασισμένες στα expected goals που θεωρούνται πλέον πιο σημαντικές από τις κανονικές… O tempora, o mores!
Δεν θα αναλωθούμε σε περιττές αναλύσεις. Όπως κάθε εργαλείο τα expected goals είναι χρήσιμα, αλλά δεν είναι πανάκεια. Θα λέγαμε μάλιστα ότι παρότι ευαγγελίζονται πως μας προσφέρουν χειρουργική ακρίβεια, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παραμορφώνουν την εικόνα.
Value bet case study: Bayern vs Mönchengladbach
Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να ξέρεις πότε ισχύει το ένα και πότε το άλλο. Αναλογιστείτε το επόμενο απλό παράδειγμα. Ας πούμε πχ ότι παίζει Μπάγερν – Γκλάντμπαχ και παραδόξως οι φιλοξενούμενοι μπαίνουν πολύ δυνατά, χάνουν μία καλή εκαιρία και στο 20λεπτο σκοράρουν από κόρνερ (0-1 με τρέχοντα xG 0.2 – 0.5)
Στη συνέχεια βέβαια, η Γκλάντμπαχ αλλάζει τελείως πλάνα και κλείνεται με διπλή ζώνη άμυνας. Όπως αναμένεται η Μπάγερν παίρνει μέτρα και το γήπεδο αρχίζει να γέρνει. Πλην όμως αρκείται σε φλύαρη υπεροχή με αρκετά φάουλ σε πλεονεκτική θέση που όμως δεν τα εκμεταλλεύεται.
Στο δεύτερο ημίχρονο η πίεση εντείνεται, αλλά η Γκλάντμπαχ κρατάει γερά. Η Μπάγερν πάντως βρίσκει δυο, τρία σουτ από πολύ καλή θέση που εξουδετερώνονται από τον γκολκίπερ της Γκλάντμπαχ.
Στο 85΄ μετά από μια αναμπουμπούλα σε κόρνερ, ο Μουσιάλα βρίσκεται μόνος στη μικρή περιοχή, αλλά η προβολή του βρίσκει στο δοκάρι – τι περιμένατε δηλαδή από τον Μουσιάλα;
Προγνωστικά στοιχήματος ή Value Bet Therapy;
Το ματς τελικά λήγει 0-1 πλην όμως τα expected goals πλέον έχουν διαμορφωθεί σε 2.72 – 0.61! Είναι δίκαιο το αποτέλεσμα ή όχι; Τα nerds των analytics και της νέας τάξης στοιχήματος, το ChatGPT και οι “έγκριτοι” αθλητικογράφοι, θα σου πουν “μαγική εικόνα”.
Όποιος όμως έχει παίξει μπάλα (έστω σε αλάνα) ή έχει κάτσει ποτέ του σε τσιμέντο… θα σου πει πιο δίκαιο και από το Μουντιάλ της Αργεντινής (του 1986) και θα… αρχίσει να τραγουδά τον ύμνο της Γκλάντμπαχ.
Νομίζω ότι πάνω κάτω τα είπαμε όλα. Δυστυχώς, αν δεν έγινε αντιληπτή η αμφισημία του πράγματος με το παράδειγμα της Μπάγερν δεν υπάρχει κάτι άλλο. Θα μου πεις ότι σε βάθος χρόνου και όσο μεγαλύτερο είναι το δείγμα σε μια σεζόν, τόσο λιγότερη σημασία έχουν οι “εξαιρέσεις”.
Για κάποιον που θέλει να πουλήσει παρουσιάσεις και έξυπνα διαγράμματα με KPIs και Infographics ίσως. Το ίδιο και για τον επιτήδειο γκουρού που καίγεται να “πουλήσει” ψαγμένα προγνωστικά στοιχήματος, affiliation ή/και περισπούδαστες ποδοσφαιρικές αναλύσεις…
Αν πάλι, θέλεις να ασχοληθείς σοβαρά με εκτίμηση πιθανοτήτων και value bet δεν φτάνουν μόνο τα “ξύλινα” στατιστικά και το μαθηματικό υπόβαθρο. Χρειάζεται κριτική ικανότητα και να μπορείς να μπολιάσεις το αμιγώς αλγοριθμικό σκέλος με ποιοτικούς παράγοντες. Χρειάζεται Bet Therapy…